vrijdag 18 april 2014

Dag 6 GAP2: Nederlandse kreeftenvisserij vs. Canadese kreeftenvisserij

Wie dacht dat vrijdag de laatste dag was van deze exchange week, heeft het mis. Nog vol energie, klimmen we zaterdag (laat in de) ochtend wederom de bus weer in en vertrekken vanuit Scheveningen richting het zuiden van het land. We maken allereest nog even een korte stop bij het Vredespaleis voor een foto of twee.

Ons doel is in eerste instantie Stellendam, om een rendez-vous te houden met visser Rene Sperling, die vorig jaar mee was met het bezoek naar Canada. Echter, door een lange file bij Europoort, moeten we tot grote spijt van beide partijen deze ontmoeting afblazen. We rijden daarom door naar Bruinisse, waar we bij het Restaurant De Grevelingen hebben afgesproken met Cora Seip en Nederlandse kreeftenvisser Peter Scherpenisse. Johan Baaij en gezin schuiven voor de gezelligheid ook aan.
Onder de lunch wisselen Nederlandse kreeftenvisser Peter en Canadese kreeftenvissers Reid, Dwayne en Jamie ervaringen van het vak uit. Tuig, vangstmethoden, beschermingsmaatregelen en marktwaardes passeren de revue. Het blijkt een goede combinatie want de heren blijven, zelfs nog na afscheid te hebben genomen van elkaar, staan praten.


Er blijken toch wel grote verschillen te bestaan tussen de Nederlandse en de Canadese kreeftenvisserij. Allereerst natuurlijk de schaal; in Canada zijn er zo’n 10.000 kreeftenvissers (aan de oostkust van Canada), terwijl in Nederland er 40 kreeftenvissers actief zijn in Zeeland. In Canada maken ze gebruik van houten en ijzeren kooien die jaarlijks aan vervanging toe zijn, in Nederland wordt gebruik gemaakt van kubben en korven met een kunststof gaaswerk die 5 - 10 jaar mee kunnen.


Daarnaast wordt de Nederlandse kreeft in een bepaalde periode van het jaar gevangen, terwijl de Canadese kreeft jaarrond wordt gevangen. De Canadese kreeft komt dan ook in bulk op de markt, waarvan het gros geëxporteerd wordt. De Canadese vissers legden uit dat dat veel  logistieke kosten met zich meebrengt in de keten, hetgeen de prijs voor de kreeft drukt.
In Nederland is het een omgekeerde wereld, kreeft heeft een hoge marktwaarde. Het komt in beperkte hoeveelheden op de markt, in een specifieke periode van het jaar en er zijn  lage logistieke kosten (Nederland is klein).


Er is wel één overeenkomst: kreeften met eitjes?.. gooi terug, in Canada én in Nederland. Hoewel, voor in de binnenwateren van Nederland dan, want op de Noordzee geldt die regel niet... (tot grote verbazing van onze Canadese gasten en ook enkele Nederlanders).


De ontmoeting is voor beide partijen een succes. Op de vraag hoe hij de ontmoeting met de Canadese vissers had ervaren, antwoord Peter dat het een leuke ervaring was om buitenlandse collega’s te spreken. In eerste instantie wist hij niet zo goed wat hij moest verwachten, hij kende het GAP2 project niet en wist niet zo snel wat hij nou moest met Canadese vissers. Maar al snel bleek dat er genoeg te bespreken was doordat er zo veel herkenning is en vergelijkingsbasis: ‘Vissen is in de basis hetzelfde, of je het nou aan de ene kant of de andere kant van de oceaan plaatsvindt’.

woensdag 19 maart 2014

Dag 5 GAP2: Ondanks een oceaan ertussen... veel is herkenbaar

GAP2 uitwisseling Canada/Nederland, 14  maart 2014 - Scheveningen / IJmuiden
door Marloes Kraan

Laura Ramsay en Jamie Gaultier treffen kreeft aan
bij Simonis uit hun cooperatie, gevangen vanuit
Prince Edward Island!
Om zes uur ‘s ochtends schuift het IMARES busje open ‘Good morning!’ roep ik de inhoud van de bus vrolijk toe. ‘Morning’ klinkt het nog wat slaperig vanuit de bus. De Canadezen zijn, met Sarah Smith, gisteren laat teruggekomen uit Lauwersoog en nu alweer op de visafslag in Scheveningen. 10 minuten later staan ze te luisteren naar uitleg van Johan van Nieuwenhuijzen van de UFA afslagen waar ook Scheveningen toe behoort en is er van de vermoeidheid niets meer te merken. De rondleiding door de afslag, het sorteren, de kwaliteitsscores, de veilklok; het levert weer allemaal vragen op die alles te maken hebben met de continue vergelijking die de Canadese vissers en onderzoekers maken tussen de keten die zij kennen en de keten die ze in Nederland zien – vanuit verschillende kanten. Vooral de veilklok vinden ze interessant, alsook de directe handel tussen vissers en afkopers.

Bemanningslid Edwin bij het ophalen van het pulstuig
Na een uitstekend ontbijt bij Simonis (waar trouwens de Canadese kreeften van deze vissers in de vitrine lagen!), stappen we aan boord bij Albert en Johan Baaij. Albert’s zoon Pieter is mee en ook Lucasz en Edwin. Susan Thompson heeft hier al een jaar naar uitgekeken; ze kent Johan immers al van ons bezoek aan Canada in mei 2013. De andere Canadezen zijn ook nieuwsgierig: de pulsvisserij – dat hebben ze nog niet eerder gezien.

Lucasz laat zien hoe hij een discard sample neemt voor het
DCF project van IMARES;
bemanningsleden Pieter en Edwin strippen de vis
In tegenstelling tot de andere dagen is het vandaag potdicht op zee, mist. Zodra we de haven uit zijn zien we alleen nog maar water, ondanks dat we dicht onder de kust zitten. De bemanning van de TH10 gaat geroutineerd aan de slag en zet na een week vissen de netten weer eens twee keer onder water voor deze demonstratievisserij. Bemanningslid Lucasz demonstreert hoe de zelfbemonstering voor de DCF in zijn werk gaat waar de TH10 ook aan meedoet. Als de Canadese vissers de ondermaatse vis over de afvoerband spartelend terug zien gaan naar zee, vragen ze zich hardop af waarom Europa een aanlandplicht wil invoeren.


In de kombuis vertelt Durk van Tuinen de bezoekers meer over het jongerennetwerk en de samenwerking dat het netwerk zoekt met de kadergroep. Het gesprek gaat over de positie van jonge vissers in Nederland en Canada, over de dilemma’s van meer invloed willen hebben maar tegelijkertijd ook opzien tegen al die extra tijd die dat van een visser vraagt; over het wel of niet gegund krijgen van meer invloed door oudere vissers. Pieter (16 jaar) is ook al bezig met de kadertraining; hij vindt het belangrijk om buitenstaanders goed te kunnen vertellen over de visserij. Zoals zijn oom Johan zegt: ‘Een visser verdient zijn geld allang niet meer alleen op zee’. Communicatie is een belangrijk onderdeel aan het worden van het vak.

Discussiemiddag bij IMARES; tijdens het verhaal van
Gerard van Balsfoort die vertelt over het pilot project van
de PFA ter voorbereiding op de aanlandplicht;
een project in samenwerking met onderzoek, overheid en NGO's
In de middag hebben we bij IMARES in IJmuiden nog een discussiemiddag met Nederlandse onderzoekers (waaronder ook oud-collega en F-project onderzoeker Wim van Densen) en visserijvertegenwoordigers (Pim Visser, Gerard van Balsfoort) en de Canadese vissers en onderzoekers. Tammo Bult (directeur IMARES) is erbij en memoreert hoe zijn loopbaan begonnen is in Canada in het aquacultuur-onderzoek. Volgens Tammo is onderzoeks-samenwerking evident; ‘zodra het over de visserijpraktijk gaat, kun je het beste meteen om tafel’. Johan en Albert schuiven ook nog aan, nadat ze de kotter in Scheveningen weer helemaal aan kant hadden voor een nieuwe visweek.

Na de rondleiding op de afslag, loopt de groep naar Simonis.
Albert en Johan Baaij zijn druk in gesprek met
Sarah (IMARES) en de Canadezen
De middag is gevuld met presentaties, diverse discussies en veel herkenning bij zowel de Nederlanders als de Canadezen. Vragen die de revu passeren: Hoe kunnen we sociale en institutionele gegevens beter meenemen in marien onderzoek? Hoe houd je de bredere vloot betrokken bij onderzoeks-samenwerking? Hoe zorg je ervoor dat onderzoeksresultaten gebruikt worden door beheerders? Hoe kun je visserskennis combineren met wetenschappelijke kennis? Hoe kunnen we elkaar beter begrijpen – aangezien we soms een andere taal spreken?

Ondanks een oceaan tussen Nederland en Canada, zijn veel kwesties zeer herkenbaar. 


maandag 17 maart 2014

Dag 4 GAP2: Eindelijk een rondje vissen met de Canadese gasten


GAP2 uitwisseling Canada/Nederland, 13 maart 2014 – Lauwersoog.

Na drie dagen bezoeken en overleg, vandaag dan eindelijk een rondje vissen. De Canadese vissers hebben hier de hele week al op gewacht en staan te popelen. Na het bezoek en lunch bij ’t Ailand van Barbara Geertsema en haar man, staat een middagje oesters rapen en garnalen vissen met Henk Buitjes en bemanning op het programma. "One of the highlights of the week!" aldus een van de gasten.

In de haven van Lauwersoog worden we hartelijk ontvangen door Barbara Geertsema bij ’t Ailand. Barbara vertelt over de kleinschalige visserij  in Nederland o.a. over smelt, kokkels, oesters, zeebaars en poon. De problemen waar de kleinschalige visserij tegen aan lopen, zoals een afname van visbestanden, lage verkoopprijzen voor de producten en een afname in personen die kunnen leven van de kleinschalige visserij, zijn herkenbaar voor de Canadese kleinschalige vissers. De Canadezen vrezen dat de Canadese kleinschalige visserij een vergelijkbare toekomst tegemoet gaat.




Na de lunch, worden we welkom geheten door Henk Buitjes en zijn bemanning. De waadpakken gaan aan en we begeven ons naar de Waddenzee. Bij de oesterbanken stappen we over in het rubberbootje, 8 Canadezen, 2 Imarianen en Barbara zelf op een rij, klaar om te vertrekken naar de oesterbanken....maar de motor wil maar niet starten. Hup, allen weer uit het rubberbootje, terwijl Canadese vissers Reid Brown en Dwayne Cook en Nederlandse vissers Barbara Geertseman en Henk Buitjes zich ontfermen over de motor. Een beter voorbeeld van goede samenwerking tussen vissers van verschillende nationaliteiten is er bijna niet.










Wanneer de motor weer vrolijk bromt tuimelen (af en toe letterlijk) we met z’n allen weer het rubberbootje in om oesters te gaan rapen.


Bij terugkomst op de boot, met onze buit van oesters, neemt Henk Buitjes ons mee voor een rondje garnalenvissen. Het lossen van de netten en het ophalen van de trek is een mooie ervaring in de namiddag zon. De buit? Nog net geen kilo garnalen...maar het is dan ook nog niet echt het seizoen en het is juist genoeg om met z’n allen er van te kunnen genieten (gekookt) op de terugweg naar de haven van Lauwersoog.

Tijdens de gespreken met Barbara en Henk concluderen we een opvallend verschil tussen de Nederland en Canada; terwijl in Nederland het visserijonderzoek met name gestuurd wordt vanuit beleid wordt de visserijonderzoek in Canada met name gestuurd vanuit de vissers zelf.

donderdag 13 maart 2014

Dag 3 GAP2: Van ruimtelijke planning tot walvisbotten

GAP2 uitwisseling Canada/Nederland, 12 maart 2014 – Texel

Zet internationale vissers en onderzoekers bij elkaar en er zal gegarandeerd te weinig tijd zijn om alles uit te wisselen wat er uit te wisselen valt. Op dag 3 varieerden de onderwerpen van monitoring van zeevogels en zeezoogdieren tot ruimtelijke planning op zee, van vissen met toeristen tot vrouwen in de visserij, en van kenniskringen tot botten uit de Noordzee. 


Bij IMARES Texel ontvingen Jakob Asjes en Han Lindeboom de Canadese delegatie voor een inleiding over het werk van IMARES Texel en een gesprek over ruimtelijke planning. Maarten Drijver en Adrie Vonk, twee Texelse vissers, waren erbij om ervaringen van Nederlandse vissers te delen. Al snel bleek dat ruimtelijke planning aan beide kanten van de Atlantische Oceaan een heel actueel onderwerp is.

Jamie Gauthier, een Canadese visser, vertelde over zijn ecotours: buiten het visseizoen neemt hij toeristen mee aan boord voor het vissen op kreeften, kabeljauw & makreel of tonijn. Dat bracht het gesprek op recreatieve visserij. Overeenkomsten tussen Nederland en Canada zijn dat het onbekend is hoeveel vis er precies wordt onttrokken door de recreatieve visserij en dat de recreatieve visserij op zee een moeilijk te beheren groep is, omdat de vissers niet geregistreerd staan en er relatief weinig controle is op naleving van de regels.

Kees Taal (LEI) vertelde over de kenniskringen in Nederland: over hoe vissers samen met onderzoekers werken aan verduurzaming van hun visserij. Op economisch en op ecologisch vlak. Daarna werd doorgepraat over samenwerking tussen vissers en onderzoekers: in beide landen gaat die samenwerking steeds beter en neemt het vertrouwen tussen vissers en onderzoekers toe. Maar een moeilijkheid in beide landen blijft om individuele vissers op de hoogte  te houden van onderzoeksresultaten. Hoe zorg je dat je iedereen bereikt en dat je ze vaak genoeg informeert? Welke onderwerpen communiceer je wel en welke niet? Op dat vlak is nog ruimte voor verbetering.

In  de middag reden we achter Adrie Vonk aan; hij bracht ons naar zijn schuur waar hij woont en waar hij zijn botten- & walvissenverzameling bewaart. Een indrukwekkende collectie, met veel mooie verhalen.
Visserman / bottenverzamelaar Adrie Vonk vertelt over
zijn indrukwekkende verzameling.






Aan het einde van de middag was er wat tijd over voor de Canadese gasten om, oer-Hollands, een rondje te fietsen over het zonnige eiland. Even het hoofd leeg laten waaien na weer een intensieve dag was een welkome afwisseling.

Het prachtige strand van Texel. Het meest zachte en mooiste zand dat we ooit hebben gezien.

woensdag 12 maart 2014

Dag 2 GAP2: People, Planet, Profit and Pride!


Vol trots vertelde Louwe de Boer over het ontstaan van Ekofish, over wat ze doen en over hun toekomstplannen. Er volgde een levendige discussie over innovatie in de visserij, hoe je innovatie kan realiseren en het MSC-certificeringsproces. Tijdens de rondleiding in de nettenschuur liet Louwe ons de oude netten zien waar ze nog geen afscheid van hebben kunnen doen, met daarnaast de nieuwe flyshoot netten.

Na een heerlijke gebakken schol en een wandeling door het zonnige Urk, schoven we aan bij Geert Meun, Jurie Romkes en Wim de Boer bij de PO Urk. Daar hoorde de Canadese delegatie hoe in Nederland de quota worden beheerd en wat de rol van de PO’s daar in is. Wim de Boer vertelde over zijn geschiedenis als visserman; van kleine bordenvisser tot grote boomkorschip. De Canadese delegatie vertelde op hun beurt over hun visserij, de uitdagingen waar ze tegenaan lopen en hun visserijorganisaties Fundy North en Prince Edward Island Fishermen Association (PEIFA).


Al met al zijn we veel verschillen tegengekomen tussen de visserij in Nederland en Canada, maar ook veel overeenkomsten in de uitdagingen waar de vissers van beide landen mee te maken hebben; jonge nieuwe vissers die willen starten, de nodige innovaties, vergunningen, certificering, quota en visrechten.

"Put your hands in your pocket and walk up to a
vessel: they can tell you're a fisherman" says
Louwe de Boer. Let's try!!










dinsdag 11 maart 2014

Dag 1 GAP2: Haring en ahornsiroop


Scheepvaartmuseum, Amsterdam.

De kick-off van het GAP2 retour-bezoek aan Nederland is van start gegaan. In het prachtige Scheepvaartmuseum werden we mee terug genomen in de tijd door een rondleiding langs de 17de eeuw (Michiel de Ruyter, VOC) en de Nederlandse walvisvaart. Ook hield antropoloog Rob van Ginkel (auteur ‘Braving Troubled Waters’) een lezing over de sociaaleconomische consequenties van de invoering van quota in de Nederlandse visserij, op basis van veldwerk dat hij gedaan heeft op Texel.

De Canadese delegatie bestaat uit Canadian Fisheries Research Network (CFRN) Manager Susan Thompson, antropologe Melanie Wiber, liaison officer PEIFA Laura Ramsey, Fundy North vissers Reid Brown en Duane Cooke, PEIFA visser Jamie Gauthier en visser en onderzoeker Kevin Squires, afkomstig van New Brunswick, Nova Scotia en Prince Edward Island aan de oostkust van Canada. Deze week hopen zij Nederlandse vissers en onderzoekers te ontmoeten en meer inzicht te krijgen in hoe onderzoekssamenwerking doorwerkt in het beleid in Nederland, hoe we omgaan met een toename van activiteiten op hetzelfde stukje zee (marine spatial planning) en over de rol van vrouwen in de visserij.

donderdag 6 maart 2014

Canadese vissers en wetenschappers komen kennis uitwisselen

IMARES Wageningen UR richt zich binnen het Europese GAP2-project op communicatie en onderzoekssamenwerking tussen wetenschappers en andere belanghebbenden in de visserij, zodat beleid ontwikkeld kan worden op basis van wetenschappelijk bewijs en kennis uit onderzoek.

In maart is een Canadese delegatie van vissers en wetenschappers op bezoek om internationale kennis uit te wisselen. Onderzoeker Sarah Smith doet verslag van dit bezoek in deze blog.

Lees meer: http://www.wageningenur.nl/nl/Expertises-Dienstverlening/Onderzoeksinstituten/imares/Weblogs/Canadese-vissers-en-wetenschappers-komen-kennis-uitwisselen.htm